Stopnica

Osada, niegdyś miasto, malowniczo położone wśród wzgórz nad strumykiem wpadającym do Sanicy. W XI-XII wieku istniał w Stopnicy gród książęcy, obok którego rozwinęło się podgrodzie o charakterze targowo rzemieślniczym. W grodzie tym Bolesław Wstydliwy nadał w 1257 roku przywilej dla klasztoru w Wąchocku.Miejscowe dobra były własnością książęcą a następnie królewską. Kazimierz Wielki podniósł w 1362 roku Stopnicę do rzędu miast. Polecił wybudować zamek i kościół parafialny. Liczne przywileje przyczyniły się do szybkiego rozwoju miasta. Ze Stopnicy pochodzi słynny filozof, profesor Akademii Krakowskiej Jan ze Stopnicy który w swym dziele „Wstęp do Kosmografii Ptolemeusza” dołączył jako pierwszy w Polsce mapkę z nazwą Ameryka. Przy zborze stopnickim został pochowany słynny arianin, Włoch, Franciszek Stankar. W 1657 roku miasto zostało zniszczone przez Szwedów.

Co warto zwiedzić – kościół parafialny zbudowany w 1362 roku z fundacji Kazimierza Wielkiego, gotycki z renesansową kruchtą, zniszczony w 80% w czasie ostatniej wojny, odbudowany. Kościół i klasztor poreformacki zbudowany z fundacji Krzysztofa Ossolińskiego w 1639 roku całkowicie zniszczony w 1945 roku. Dawny zamek kazimierzowski odnowiony w 1661 roku przez starostę stopnickiego Jana Klemensa Branickiego i w 1783 roku przez generała Eliasza Wodzickiego jest obecnie ruiną bez dachu.

Tekst: Jerzy Kapuściński