Monografia twórczości W. Myśliwskiego

Ukazała się ostatnio książka prof. Jana Pacławskiego A jeśli chodzi o moje pisanie… O pisarstwie Wiesława Myśliwskiego (Kielce 2011, Wydaw. Uniwers. J. Kochanowskiego).
Badacz dokonuje w niej rzetelnego przeglądu całej twórczości jednego z najwybitniejszych pisarzy współczesnych, związanych z regionem świętokrzyskim.Analizuje najpierw 5 powieści Myśliwskiego. Każdą rozpatruje w świetle jej tytułu, uwydatniając wielopłaszczyznową jego wymowę, potem charakteryzuje bohaterów i narratorów, często są to te same osoby, następnie śledzi wątki wraz z ich rozgałęzieniami, wydobywając tezę zasadniczą poszczególnych powieści; rozważa problemy, które autor wprowadził, wreszcie omawia czas i miejsce wydarzeń, zaznaczając, że Myśliwski nie dookreśla tej strony swych utworów, co sprawia, iż jego dzieła mają wymowę ponadczasową i ponadprzestrzenną. Badacz odnosi się też do struktury każdego dzieła, do jego kształtu językowego i kompozycyjnego. Stwierdza, że Nagi sad ma charakter przypowieści, stąd uproszczenia i schematyzacja, zaś Pałac to „swoisty traktat historiozoficzny”, Kamień na kamieniu zalicza do „dzieł określanych mianem epopei” (ukazany ważny etap historii polskiej wsi, przełomowy dla jej dziejów), Widnokrąg badacz uznaje za „gatunek sagi”, znajdujemy tam „wyraźne odniesienia autokreacyjne”, Traktat o łuskaniu fasoli to literacki traktat filozoficzny. Narrator prezentuje przemyślenia autora oparte na egzystencjalizmie. Filozofia ta odzwierciedla się we wszystkich utworach Myśliwskiego, także w dramatach, którym Pacławski poświęca jeden rozdział.
„Dorobek myślowy tego pisarza […] – pisze badacz – dotyczy wielu dziedzin, ale najciekawsze i najbardziej dojrzałe poglądy wiążą się z kulturą chłopską”. Tej kwestii Myśliwski poświęcił najważniejsze swoje szkice teoretyczne, o czym czytamy w rozdziale „Publicystyka”.
Książka J. Pacławskiego w swej strukturze i języku jest klarowna, treściwa, spójna, a liczne i celne cytaty z dzieł Myśliwskiego przybliżają jego twórczość.

Zofia Korzeńska