Kielce dawniej i dziś: Media

Gdzie mówić, aby nas słyszano, czyli w telegraficznym skrócie – trzy słowa o mediachPierwsze słowo – prasa

Pierwszym systematycznie wydawanym pismem w języku polskim była w Kielcach „Gazeta Kielecka”. Wyprzedziliśmy pod tym względem wszystkie prowincjonalne miasta (poza Lublinem). Pierwszy numer „GK” ukazał się 1 października 1870 roku. Dwa razy w tygodniu – w środy i soboty – dzięki inicjatywie Leona Gautiera, naczelnika powiatu kieleckiego i Moszka vel Michała Goldhaara, znakomitego kieleckiego ksiegarza, kielczanie otrzymywali solidną porcję wiadomości nie tylko lokalnych. Początkowo „GK” propagowała hasła pozytywistyczne, ale kiedy w 1875 roku redakcję objęli bracia Stanisław i Stefan Sennicy, pismo stało się czysto informacyjne. Sienniccy zrezygnowali z publicystycznego charakteru gazety na rzecz informacji o mieście. Czytelnicy mogli zatem na bieżąco śledzić ogłoszenia, kronikę kryminalną i kronikę teatralną. „GK” przedrukowywała także bardziej lub mniej znane powieści. W pierwszych latach istnienia pismo nie cieszyło się zbyt dużą popularnością: prenumeratę wykupiło 150 osób w mieście i 200 tzw. zamiejscowych. W 1900 roku nakład wynosił 600 egz.

Gazeta ukazywała się do 1939 roku, w tym czasie współpracowali z nią m.in. nauczyciele kieleckiego gimnazjum, ale także Adam Asnyk, (1884) czy Bolesław Prus (1881–86).

Na początku XX wieku (od X 1906 do XII 1907) ukazywały się w Kielcach „Echa Kielckie”. Był to tygodnik liberalno-demokratyczny poświęcony sprawom politycznym, ekonomicznym, a także lieraturze. Redaktorem naczelnym „EK” był Leon Rygier, mąż Zofii Nałkowskiej. Zainteresowanych publikacjami Nałkowskiej w „EK” odsyłam do Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej.
Po wojnie kielecki rynek prasowy zdominował dziennik „Słowo Ludu”, wydawany od września 1949 roku. Do 1990 był to organ KW PZPR. Po zmianie ustroju gazeta przeszła w prywatne ręce – właścicielem był m.in. Exbud i norweski koncern Orkla. Ostatni numer „SL” ukazał się w maju 2006 roku. Wówczas wydawca dziennika, kierując się ekonomią (tak przynajmniej brzmiała oficjalna wersja) zadecydował o połączeniu „Słowa” z „Echem Dnia”. „SL” ukazywało się sześć razy w tygodniu, początkowo z sobotnim dodatkiem „Słowo Tygodnia”, a od końca października 1959 roku z sobotnio-niedzielnym wydaniem „Magazyn Słowa Ludu”. W latach 60. w wydaniu weekendowym drukowano jeden z pierwszych w polskiej gazecie komiks, a w zasadzie powieść rysunkową o wojennych przygodach sierżanta Cienia. Autorem ilustracji był scenograf kieleckiego Teatru im. S. Żeromskiego Marian Gostyński.

Od 1971 roku lokalne wydarzenia śledzimy na łamach „Echa Dnia”. Być może nie wszyscy pamietają, ale do 1993 roku „ED” było popołudniówką. W 1993 zamieniło się w gazetę poranną, a piątkowe wydanie wzbogacono o program telewizyjny. Obecnie gazeta ukazuje się w trzech wydaniach: radomskim, kieleckim i podkarpackim i zawiera wiele dodatków tematycznych i lokalnych. Rozbudowała się także o nowe medium – portal internetowy.

Styczeń 1990 roku to premiera „Gazety Lokalnej” (dziś „Gazeta Wyborcza. Kielce”) – pierwszego w Polsce dodatku „Gazety Wyborczej”. W początkach jej istnienia, w okresie szalejących cen, na łamch porównywano ceny podstawowych produktów: chleba, masła, twarogu, mleka wędliny, mięsa, dziś wydanie papierowe uzupełnia portal www.gazeta.kielce.pl.

Drugie słowo – radio

Zanim Kielce doczekały się ulicy Radiowej, znajdowały się w zasiegu rozgłośni Polskiego Radia w Warszawie (od 1931 roku, kiedy w Raszynie wybudowano antenę radiową). Wówczas pojawiły się pierwsze proste odbiorniki detektorowe i bardziej skomplikowane, o większej mocy lampowej – w przededniu wybuchu wojny było ich ponad 3,5 tys.

W październiku 1952 roku utworzono ekspozyturę Polskiego Radia w Kielcach – wyposażono ją w jeden mikrofon, jeden gramofon i jeden magnetofon. Początkowo audycje nadawano za pomocą sieci radiowęzłowych, rozmieszczonych w całym mieście. Pierwszy nadajnik średniokrajowy o mocy 1kW i zasiegu 15–20 km wokół Kielc rozgłośnia otrzymała w 1957 roku. Dopiero w roku 1964 w ogródku Wojewódzkiego Domu Kultury stanął prawdziwy metalowy maszt nadawczy.
W tym czasie siedziba radia mieściła się przy ul. Świerczewskiego (dziś Jana Pawła II), naprzeciwko Seminarium Duchownego. W 1966 roku powstała stacja radiowo-telewizyjanna na Świętym Krzyżu, dzięki której zyskano zasięg na całe województwo i odbiór trzech, a potem 4 programów radiowych.

W 1975 roku Radio Kielce przeniosło się do nowego budynku przy skrzyżowaniu ulic Polnej i Związku Walki Młodych (dziś Radiowej). W 1993 roku, jako jedna z trzech pierwszych w Polsce, wraz z łódzką i poznańską – kielecka rozgłośnia stała się spółką i od tej pory funkcjonuje pod nazwą Polskie Radio Rozgłośnia Regionalna w Kielcach „Radio Kielce” S.A. Dla porównania w 1952 roku program lokalny trwał 20 minut, w 1978 – 3 godziny, a od 1993 możemy go słuchać całą dobę.

Słowo trzecie – telewizja

Pierwszą w historii Polski transmisję telewizyjną przeprowadziła w 1931 roku rozgłośnia Polskiego Radia w Katowicach. Pierwszy program wyemitowano 25 października 1952 roku roku – o 19 nadano wówczas 30-minutowy program muzyczno-baletowy, a w styczniu 1953 roku rozpoczęto emisję programu polskiej telewizji – pół godziny raz na tydzień.

Do tego dodajmy jeszcze pierwsze telewizory – Wisłę, pierwszy telewizor produkowany seryjnie w Polsce (od 1955) i Belweder, pierwszy w całości zaprojektowany w Polsce (1957).
Na Świętokrzyski Ośrodek Regionalny TVP S.A. w Kielcach podlegający Oddziałowi Terenowemu w Krakowie przyszło nam poczekać jednak do lutego 2001 roku. A i tak wiadomości z regionu świętokrzyskiego stanowiły tylko krótkie materiały w głównym programie informacyjnym. „Kroniki Świętokrzyskiej”, oddzielnego serwisu informacyjnego emitowanego w Telewizji Kraków raz w tygodniu, doczekaliśmy się w 2002 roku. Oddział Terenowy TVP SA w Kielcach utworzono w styczniu 2005 roku.

…słowo czwarte, które zburzyło harmonię trójcy – internet

Pierwsze w Polsce połączenie z internetem miało miejsce w 1991 roku. Wówczas Rafał Pietrak z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego nawiązał kontakt z Janem Sorensenem z Uniwersytetu w Kopenhadze. Wtedy nastąpiło zdjęcie blokady na łączność internetową z Polską po stronie USA.

W styczniu 1993 roku sieć Politechniki Świętokrzyskiej włączono do NASK (Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa). Był to pierwszy i jedyny przez kolejne trzy lata węzeł internetu w Kielcach. W styczniu 1994 roku Politechnika Świętokrzyska udostępniła na zasadach komercyjnych internet wszystkim zainteresowanym z terenu Kielc.

I od tego czasu – jak mówią niektórzy – rozpoczęła się nowa era.

Weronika Mojecka