Dzień Babci, Dzień Dziadka
Dzień Babci (21 stycznia) i przypadający dzień później Dzień Dziadka zaczęto obchodzić w Polsce w połowie XX wieku, aby podkreślić szczególną rolę dziadków w życiu rodziny. We współczesnym świecie, w którym coraz więcej kobiet podejmuje pracę zawodową, ich roli nie można przecenić. Co prawda czasy rodzin wielopokoleniowych – mieszkających pod jednym dachem – odchodzą już w przeszłość, nie przeszkadza to jednak dziadkom w zapewnianiu pomocy oraz opieki nad wnukami.Bo któż zaopiekuje się lepiej naszymi pociechami, niż babcie, które już nie pracują na pełnym etacie?
W naszych umysłach na stałe zadomowił się stereotyp babci, która zawsze potrafi wysłuchać, zrozumieć, pocieszyć. Babcia nigdy się nie gniewa, a na wszystkie smutki i kłopoty ma zawsze dobrą radę, gorącą herbatę z konfiturami i szarlotką. Większości z nas, nie tylko dzieciom, słowo babcia kojarzy się z ciepłem, dobrocią i mądrością. Dziadek natomiast, mimo szorstkości i czasem surowości, także potrafi obdarzać wnuki ciepłem. Dziadek ma dużo cierpliwości, uczy nas wielu przydatnych rzeczy, opowiada ciekawe historie, cieszy się z naszych sukcesów i boleśnie przeżywa porażki.
I choć stereotyp ten funkcjonuje, można w ostatnich czasach zauważyć pewne nowe tendencje. Otóż babcie stają się nowocześniejsze, dłużej są aktywne zawodowo, bardziej dbają o swój wygląd zewnętrzny. Nie oznacza to jednak, że nie są już strażniczkami rodzinnych tradycji. Owszem, nadal z chęcią pełnią rolę babć, ale nie żyją wyłącznie sprawami wnuków. – Myślę, że powoli kończy się stereotyp babci kojarzący się z siwą damą, która siedzi na fotelu z kłębkiem wełny, podsuwa swoim wnukom smakołyki, gotuje obiadki i zajmuje pozycję strażniczki rodu. Obecnie kobiety, które w wieku czterdziestu kilku czy pięćdziesięciu kilku lat zostają babciami, wcale nie chcą pełnić takiej roli, a raczej nadal chcą czuć się kobietami – mówi socjolog prof. Paweł Śpiewak przy okazji Dnia Babci.
Mimo że każdy człowiek ma inne wspomnienia związane z dziadkami, niemal każdy z nas coś im zawdzięcza. Coroczne święto babci i dziadka stwarza okazję do zastanowienia się nad rolą dziadków w naszym życiu. Czy mamy poczucie, że zawdzięczamy coś swoim babciom i dziadkom? Jakie dziedzictwo pozostawili nam dziadkowie? Raport CBOS-u, opracowany na podstawie badań przeprowadzonych w 2000 roku wykazuje, że większość Polaków ma świadomość więzi łączących ich z własnymi dziadkami. Niemal trzy piąte ankietowanych twierdzi, że zawdzięcza coś swoim babciom lub dziadkom, ponad jedna piąta jest przeciwnego zdania. 16 proc. badanych nie zna lub nie pamięta swoich dziadków. Poczucie, że zawdzięczamy coś swoim dziadkom, również silnie związane jest z wiekiem. Najrzadziej deklarują je osoby mające 65 lat i więcej (43 proc. wskazań), znacznie częściej badani w wieku przedemerytalnym i średnim (ponad połowa), najczęściej zaś ankietowani w wieku od 25 do 34 lat (66 proc.) oraz najmłodsi respondenci (78 proc. wskazań).
W Polsce dziadkowie wpajają wnukom przede wszystkim zasady moralne, przekazują wiarę w Boga (ok. 60 proc. ankietowanych). Dziadkowie są również stróżami tradycji – dzięki nim ponad połowa wnuków poznaje dzieje swojej rodziny, a co drugi zdobywa wiedzę historyczną. Ponad połowa Polaków (52 proc.) uczy się od swoich dziadków miłości do ojczyzny, a porównywalny odsetek zawdzięcza im takie cnoty, jak: obowiązkowość, pracowitość, samodyscyplinę czy silną wolę. Dwie piąte ankietowanych (41%) dzięki dziadkom zdobywa też praktyczne umiejętności związane z prowadzeniem domu lub gospodarstwa, opieką nad członkami rodziny, majsterkowaniem czy uprawianiem jakiegoś rzemiosła. Z badań wynika także, że o wiele więcej zawdzięczają dziadkom osoby, wychowywane przez nich, niż te, które tego nie doświadczyły. Badania wykazują również, że ludzie starzy, którzy potrzebują pomocy, uzyskują ją głównie od rodziny – przede wszystkim od dzieci (78 proc.) i wnuków (blisko połowa). Świadczy to o sile tradycji solidarności rodzinnej w Polsce. Pozytywne więzi łączące wnuków z dziadkami mogą służyć kształtowaniu kultury współżycia społecznego, zgodnie z którą akceptuje się i ceni ludzi starych, a nie spycha ich na margines społeczeństwa.
Dzień Babci i Dziadka jest szczególną okazją, aby podziękować im za wszystko, co nam dali i czego się od nich nauczyliśmy. Jest też okazją do przypomnienia im, jak bardzo ich kochamy. Jak w Polsce wnuki świętują te dni? Tradycją już staje się organizowanie uroczystości w szkołach i przedszkolach. Dzieci zapraszają swych dziadków na przedstawienia, z przejęciem recytują wierszyki i śpiewają piosenki. Potem jest czas na wręczenie kwiatów, pięknych laurek, czasem poczęstunek. Dzieci wkładają wiele pracy i serca w przygotowanie przedstawienia: trzeba nauczyć się roli, brać udział w próbach, przygotować dekoracje, zaproszenia, laurki. W te dni można również zaobserwować większy ruch w kwiaciarniach. Wnuki kupują swym dziadkom kwiaty także za pośrednictwem Internetu: wiele kwiaciarni oferuje swe usługi z dostawą do domu (to oferta dla tych bardzo zapracowanych wnuków). W Internecie można znaleźć też mnóstwo wierszyków, życzeń, czy wiadomości graficznych z okazji tych świąt – i przesłać je pocztą elektroniczną, smsem, lub po prostu wpisać na kartę pocztową bądź laurkę. Bez względu na to, jakie życzenia złożymy i jak okażemy im wdzięczność oraz pamięć o nich w dniu ich święta, warto uświadomić dziadkom, że są ważni dla nas cały rok. Warto też pamiętać w tych dniach o ludziach starych, którzy nie mają swych bliskich, lub o których bliscy zapomnieli. Być może są tacy samotni staruszkowie wśród naszych sąsiadów – okażmy im odrobinę ciepła, odwiedzając ich z życzeniami i dobrym słowem.
NAJSERDECZNIEJSZE ŻYCZENIA DLA WSZYSTKICH BABĆ I DZIADKÓW:
Jakże chciałbym dziś, o Babciu droga,
W radość zmienić wszystkie troski Twoje,
Szczerą modlitwą wyprosić Boga
Słodką nagrodę za twój trud i znoje
I wszystkie smutki w szczęście ci zamienić
I dzień imienin słonkiem opromienić
I na twe usta sprowadzić uśmiechy
Byś doczekała z swych wnucząt pociechy.
Niech Twój Stróż Anioł, opiekun Twój z nieba
Wybłaga wszystko, co Ci Babciu trzeba
Ty, coś przepracował
pół wieku bez mała,
gdy od trosk posiwiała
Ci srebrem głowa cała.
Dziadziusiu nasz drogi!
Przyjm dziś od nas wnuków życzenia:
Niech szczęście dni Ci opromienia
i rzuca Ci się pod nogi!
My Twoje wnuczki i wnuki
z życia Twojego czerpiemy nauki
– Tak bardzo Cię Dziadziu kochamy!
U Twych kolan składamy dziś dary,
Bądź szczęśliwy Dziadziu,
całusów mnóstwo Ci damy!